Gazeta Podatkowa nr 42 (2230) z dnia 26.05.2025

Solidarna odpowiedzialność za zobowiązania

W umowie, którą wraz z bratem chcemy podpisać, widnieje zapis, w myśl którego za zobowiązanie wynikające z zawartego porozumienia będziemy ponosić względem wierzyciela odpowiedzialność solidarną. Ustaliliśmy między sobą, że każdy z nas odpowiada za połowę długu. Czy odpowiedzialność solidarna w przypadku dwóch dłużników to odpowiedzialność każdego z nich po połowie?

NIE, wręcz przeciwnie. Zgodnie z przepisami, kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych. Jest to tzw. solidarność dłużników. Tak wynika z art. 366 § 1 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.). Aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani.

Z powyższej regulacji wynika, że solidarna odpowiedzialność dłużników nie oznacza odpowiedzialności za zobowiązanie w równych częściach, tylko odpowiedzialność na wspomnianych zasadach każdego z dłużników za całość długu. Każdy z dłużników solidarnych musi liczyć się z tym, że wierzyciel może zażądać od jednego z nich spełnienia świadczenia i nie musi uzasadniać swojego wyboru. Odpowiedzialność solidarna dłużników została wprowadzona w interesie wierzyciela. Uprawnienie wierzyciela do wyboru dłużnika, od którego może on żądać spełnienia świadczenia w całości lub w części, nie podlega żadnym ograniczeniom. Wybór ten nie może być zakwestionowany przez dłużników. Dotyczy to również żądania zasądzenia świadczenia od każdego z dłużników w częściach równych (wyrok SA w Warszawie z dnia 30 września 2019 r., sygn. akt V ACa 355/19).

Ustalenia poczynione przez Czytelnika oraz jego brata nie będą zatem w żaden sposób wiążące w stosunku do wierzyciela. Nie oznacza to jednak, że są w ogóle nieważne. Wywierają one skutek na płaszczyźnie wewnętrznej, tj. pomiędzy dłużnikami. Dłużnicy solidarni mogą bowiem ustalić między sobą, że każdy z nich odpowiada za spłatę jedynie określonej części zobowiązania. Wówczas, gdyby zdarzyło się tak, że jeden dłużnik spłacił w całości zobowiązanie albo spłacił więcej niż powinien, to temu dłużnikowi będzie przysługiwać względem pozostałych dłużników tzw. roszczenie regresowe. Jeżeli z treści ustaleń nie wynika nic innego, dłużnik, który świadczenie spełnił ponad swój udział, może żądać zwrotu nadwyżki od pozostałych dłużników stosownie do poczynionych ustaleń, a wobec ich braku - w częściach równych.