Przedawnienie roszczeń stwierdzonych wyrokiem przed 2018 r.

Spółka dysponuje prawomocnym wyrokiem z 2013 r., na mocy którego zasądzono na jej rzecz od dłużnika kwotę 37.000 zł wraz z odsetkami oraz kosztami procesu. Ostatnia egzekucja komornicza przeciwko dłużnikowi została umorzona wobec stwierdzenia bezskuteczności w połowie 2017 r. Później nie były podejmowane żadne działania, które mogłyby spowodować przerwanie biegu terminu przedawnienia. Czy to oznacza, że roszczenie spółki uległo przedawnieniu z upływem ostatniego dnia 2023 r.?

NIE. Roszczenie stwierdzone prawomocnym wyrokiem z 2013 r., którego bezskuteczna egzekucja komornicza zakończyła się w 2017 r., ulegnie przedawnieniu z końcem 2024 r.

Zgodne z przepisami Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.) obowiązującymi w czasie zapadnięcia rozstrzygnięcia sądowego w sprawie spółki, roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo przed sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd, przedawnia się z upływem 10 lat, chociażby termin przedawnienia roszczeń tego rodzaju był krótszy. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenia okresowe należne w przyszłości ulega przedawnieniu 3-letniemu.

Na mocy ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 1104) z dniem 9 lipca 2018 r. termin przedawnienia roszczeń stwierdzonych m.in. prawomocnym wyrokiem sądu został skrócony do 6 lat. Jednocześnie z obecnego brzmienia art. 118 K.c. wynika, że w każdym przypadku, gdy termin przedawnienia wynosi co najmniej 2 lata, jego koniec zawsze przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego.

Nowelizacja zawiera przepisy przejściowe, z których wynika, że jeżeli zgodnie z nowo wprowadzonymi przepisami termin przedawnienia jest krótszy niż według przepisów poprzednio obowiązujących, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem wejścia w życie nowelizacji (tj. 9 lipca 2018 r.). Jeżeli jednak przedawnienie, którego bieg terminu rozpoczął się przed dniem wejścia w życie nowelizacji, nastąpiłoby przy uwzględnieniu dotychczasowego terminu przedawnienia wcześniej, to przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu.

Roszczenie stwierdzone wyrokiem z 2013 r., wedle poprzednio obowiązujących przepisów, przedawniłoby się w 2023 r. Zgodnie jednak z art. 123 § 1 pkt 1 K.c. bieg przedawnienia przerywa się m.in. przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Taką czynnością jest wszczęcie egzekucji komorniczej na podstawie uzyskanego z sądu tytułu wykonawczego w postaci prawomocnego wyroku z nadaną mu klauzulą wykonalności. Stosownie natomiast do art. 124 K.c. po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo. W razie przerwania przedawnienia przez czynność w postępowaniu przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym przedawnienie nie biegnie na nowo, dopóki postępowanie to nie zostanie zakończone. Zatem w opisanym przypadku termin przedawnienia rozpoczął bieg ponownie dopiero po umorzeniu postępowania egzekucyjnego przez komornika w 2017 r.

Gdyby nie doszło do zmiany przepisów, to przedawnienie nastąpiłoby dopiero po 10 latach w 2027 r. Mając jednak na względzie skrócenie terminów przedawnienia roszczeń stwierdzonych orzeczeniem sądowym oraz brzmienie przepisów przejściowych, należy stwierdzić, że roszczenie spółki przedawni się najwcześniej z końcem 2024 r. (licząc 6 lat od daty wejścia w życie nowelizacji, przy uwzględnieniu, że koniec terminu przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego).