Złożenie testamentu do Notarialnego Rejestru Testamentów

Spisałem testament własnoręcznie. Chciałbym uniknąć w przyszłości problemów związanych z trudnością dotarcia osób zainteresowanych do tego dokumentu. Czy istnieje jakiś sposób, aby testament formalnie przechować, także ten własnoręczny? Jeśli tak, to kto i kiedy będzie miał dostęp do tego rodzaju dokumentu?

Istnieje możliwość złożenia testamentu do Notarialnego Rejestru Testamentów (dalej NORT). Taki rejestr działa już od 5 października 2011 r. i został powołany uchwałą nr VII/46/2011 Krajowej Rady Notarialnej z dnia 4 czerwca 2011 r. Co istotne, można ujawnić w nim również testamenty sporządzone wcześniej. Przedmiotem zarejestrowania w NORT może być testament sporządzony w formie aktu notarialnego (testament notarialny) oraz testament własnoręczny, jeżeli jest przechowywany przez notariusza. Celem tego rejestru jest zmniejszenie ryzyka, że sporządzane testamenty pozostaną nieznane dla spadkobierców, zapisobierców zwykłych i windykacyjnych, albo też zostaną ujawnione z opóźnieniem. Warto bowiem pamiętać o tym, że testament nieodnaleziony jest w zasadzie testamentem nieistniejącym. NORT prowadzony jest w systemie informatycznym.

Notariusz rejestruje testament wyłącznie na wniosek testatora, złożony bezpośrednio w testamencie notarialnym, bądź w protokole przyjęcia testamentu własnoręcznego na przechowanie, a także w oddzielnym protokole, jeśli przedmiotem rejestracji jest testament notarialny dotychczas niezarejestrowany lub testament własnoręczny przechowywany już przez notariusza, który ma go zarejestrować.

Wpis w NORT pozostaje niejawny za życia testatora, niemniej sam testator za swojego życia może otrzymać informację dotyczącą jego własnych testamentów. Informacje o zarejestrowanych w NORT testamentach określonego spadkodawcy lub o braku takich testamentów można otrzymać wyłącznie za pośrednictwem notariusza. O udzielenie tych informacji może wystąpić każdy, kto przedstawi notariuszowi odpis aktu zgonu lub inny dokument, z którego wynika, że spadkodawca nie żyje. Wniosek o udzielenie informacji z NORT powinien być sporządzony na piśmie i zawierać dane wystarczające do identyfikacji testatora. Jeżeli okaże się, że zawarte we wniosku dane dotyczyć mogą kilku osób, notariusz powinien zażądać takiego uzupełnienia danych, by udzielona odpowiedź była jednoznaczna. Wpis testamentu w NORT wykreśla się na każdy wniosek testatora, a także z urzędu, w przypadku zwrócenia przechowywanego testamentu testatorowi. Wpis może także być wykreślony po upływie 100 lat od daty jego zarejestrowania.

Na marginesie warto dodać, że funkcjonuje także Rejestr Aktów Poświadczenia Dziedziczenia, co jest związane z powierzeniem notariuszom kompetencji z zakresu prawa spadkowego.