kodeks cywilny, kodeks postępowania cywilnego, prawo cywilne, kodeks cywilny tekst jednolity
lupa
A A A

Gazeta Podatkowa nr 40 (1706) z dnia 18.05.2020

Odpłatność za służebność gruntową

Jednym z ograniczonych praw rzeczowych jest służebność gruntowa. Polega ona na możliwości obciążenia nieruchomości na rzecz właściciela innej nieruchomości prawem polegającym na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań bądź wykonywania konkretnych uprawnień właścicielskich. Uprawnionym z tytułu służebności jest, co do zasady, właściciel nieruchomości władnącej. Z ustanowieniem służebności zwykle wiąże się obowiązek uiszczenia wynagrodzenia na rzecz właściciela nieruchomości obciążonej. Nie zawsze jest to wynagrodzenie jednorazowe.

Powstanie służebności

Celem służebności gruntowej może być jedynie zwiększenie użyteczności nieruchomości władnącej lub jej części. Jej ustanowienie uzasadnia np. brak dostępu nieruchomości władnącej do drogi publicznej, czy możliwości bezpośredniego podłączenia się do przewodów dostawcy wody, bądź innych mediów. Służebność gruntowa może powstać na podstawie umowy, orzeczenia sądu, decyzji administracyjnej, zapisu windykacyjnego, a nawet w wyniku zasiedzenia.

Umowa, na podstawie której dojdzie do obciążenia jednej nieruchomości na rzecz właściciela innej nieruchomości, wymaga sporządzenia aktu notarialnego co najmniej w części oświadczenia właściciela nieruchomości obciążanej. Nie jest przy tym konieczny wpis do księgi wieczystej. Umowa zasadniczo powinna być zawarta przez wszystkich właścicieli nieruchomości władnącej i obciążonej. Ustalane przez strony warunki podlegają ogólnej zasadzie swobody umów.

Kodeks cywilny uwzględnia sytuacje, w których możliwe jest żądanie sądowego ustanowienia służebności za wynagrodzeniem. Domagać się tego może m.in. właściciel nieruchomości, która nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich, a także przedsiębiorca, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne.

Uprawnienie do ustanowienia służebności gruntowej na mocy decyzji administracyjnej zostało przewidziane w art. 120 ustawy o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2020 r. poz. 65 ze zm.). Może do niego dojść w decyzji o wywłaszczeniu, w celu zapobieżenia niebezpieczeństwu, wystąpieniu szkody lub niedogodnościom, jakie mogą powstać dla właścicieli albo użytkowników wieczystych nieruchomości sąsiednich wskutek wywłaszczenia lub innego niż dotychczas zagospodarowania wywłaszczonej nieruchomości.

Odpłatność

Służebność gruntowa może wiązać się z dwoma rodzajami obciążeń finansowych dla właściciela nieruchomości władnącej. Po pierwsze, może on zostać zobowiązany do uiszczenia wynagrodzenia z tytułu samego ustanowienia służebności gruntowej. Innym rodzajem obciążenia będzie z kolei wynagrodzenie za korzystanie z nieruchomości służebnej.

Wynagrodzenie ustalane w drodze umowy może przybrać postać jednorazowej zapłaty z tytułu ustanowienia, jak i wykonywania służebności gruntowej. Nie ma jednak przeciwwskazań, aby właściciel nieruchomości władnącej był zobowiązany do zapłaty jednorazowej kwoty w związku z ustanowieniem służebności oraz odrębnie - okresowo określonej kwoty z tytułu jej wykonywania.

Wynagrodzenie z tytułu obciążenia nieruchomości służebnością może być również przyznane na mocy ustanawiającego ją orzeczenia, o ile prawo do żądania zapłaty przewidziane zostało w obowiązujących przepisach. Brak jest jednolitego stanowiska w zakresie możliwości ustalenia w orzeczeniu ustanawiającym służebność gruntową wynagrodzenia należnego właścicielowi nieruchomości obciążonej w postaci okresowego świadczenia.

Niezależnie od tytułu powstania służebności, wynagrodzenie powinno być ustalone na takim poziomie, aby było ekwiwalentne w stosunku do rodzaju i skali obciążenia nieruchomości służebnej.


Ustalenie wynagrodzenia z tytułu ustanowienia służebności gruntowej nie jest niezbędne do skutecznego ustanowienia służebności.

Świadczenia okresowe

W orzecznictwie sądów powszechnych słusznie wskazano, że za dopuszczalnością ustalania wynagrodzenia za ustanowienie służebności w formie świadczeń okresowych przemawia możliwość zmiany wysokości wynagrodzenia w przyszłości. Ma to szczególne znaczenie w przypadku zaistnienia zmian społeczno-gospodarczych, które mogłyby doprowadzić do braku równowagi między świadczeniem właściciela nieruchomości władnącej a obciążeniem właściciela nieruchomości służebnej.

W przypadku ustalenia tego typu wynagrodzenia na podstawie umowy, żądania obniżenia lub podwyższenia jego wysokości można się domagać na podstawie art. 3571 K.c. (Dz. U. z 2019 r. poz. 1145 ze zm.), zgodnie z którym jeżeli z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków spełnienie świadczenia byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami albo groziłoby jednej ze stron rażącą stratą, czego strony nie przewidywały przy zawarciu umowy, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, oznaczyć sposób wykonania zobowiązania, wysokość świadczenia lub nawet orzec o rozwiązaniu umowy.

Na inną podstawę wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 8 września 1988 r., sygn. akt III CZP 76/88, w sytuacji gdy wynagrodzenie w formie świadczeń okresowych z tytułu ustanowienia służebności zostało ustalone na mocy orzeczenia sądowego, a którego obowiązek zapłaty wynika z ustawy. Sąd wskazał, że takie wynagrodzenie ma w istocie charakter renty.

W myśl art. 903 K.c. renta jest określonym okresowym świadczeniem jednej strony na rzecz drugiej, w pieniądzu lub rzeczach oznaczonych co do gatunku. Może ona mieć charakter odpłatny bądź nieodpłatny, a jej źródłem mogą być także zdarzenia pozaumowne. Wymienionym kryteriom będzie odpowiadało np. ustalone w drodze orzeczenia sądowego wynagrodzenie w formie świadczeń okresowych za ustanowienie służebności drogi koniecznej. W takim przypadku w razie zmiany stosunków każda ze stron może żądać zmiany wysokości lub czasu trwania świadczenia.

www.KodeksCywilny.pl - Ograniczone prawa rzeczowe:

 Jeśli nie znalazłeś informacji, której szukasz,
wejdź do serwisu
www.VademecumPodatnika.pl » 
Więcej w zasobach płatnych

Serwis Głównego Księgowego

Gazeta Podatkowa

Terminarz

październik 2024
PN WT ŚR CZ PT SO ND
1
2
3
4
5
6
7
8
9
11
12
13
14
16
17
18
19
20
22
23
24
26
27
28
29
30
sklep.gofin.pl - RABATY, NAGRODY, PROMOCJE
NEWSLETTERY
Fachowe czasopisma - PoznajProdukty.gofin.pl
Prawnik rodzinny omawia prawo rodzinne, prawo społeczne oraz spadki i darowizny
Charakterystyka i zawieranie umów cywilnych
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • dopasowania reklam w serwisach społecznościowych,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych oraz do śledzenia użytkowników, kliknięć i konwersji wyświetlanych reklam.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - dopasowania reklam w serwisach społecznościowych,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych oraz do śledzenia użytkowników, kliknięć i konwersji wyświetlanych reklam w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.