Gazeta Podatkowa nr 94 (2177) z dnia 21.11.2024

Wykreślenie nieaktywnej służebności z księgi wieczystej

Otrzymałem w spadku po ojcu nieruchomość. Zostałem wpisany do księgi wieczystej jako nowy właściciel. Zapoznając się z dokumentami, zauważyłem, że w księdze wieczystej w dziale III widnieje informacja o służebności drogi koniecznej, którą moja nieruchomość jest rzekomo obciążona. W rzeczywistości żadna droga przez działkę nie jest wytyczona, nikt - poza mną, a wcześniej ojcem - z tej nieruchomości nie korzysta. Chciałbym sprzedać tę nieruchomość, a wspomniany wpis utrudnia mi znalezienie kupca. Czy mogę w tej sytuacji wykreślić starą, nieaktywną służebność?

TAK. Z tym zastrzeżeniem, że okoliczność, iż ktoś ze swojego prawa od pewnego czasu nie korzysta, nie oznacza jeszcze, że prawo to już nie istnieje. Najszybszym, choć nie zawsze najprostszym sposobem wykreślenia służebności, jest przedłożenie oświadczenia właściciela nieruchomości władnącej, na której rzecz ustanowiono tę służebność, o zrzeczeniu się służebności. Oświadczenie uprawnionego z tytułu służebności powinno przybrać formę pisemną z podpisem notarialnie poświadczonym.

Z różnych względów otrzymanie powyższego oświadczenia uprawnionego ze służebności nie zawsze jest możliwe. Jeśli od długiego czasu służebność nie jest wykonywana, można wykazać, że uprawnienie to wygasło. Zgodnie z przepisami służebność gruntowa wygasa wskutek niewykonywania przez lat dziesięć. Wynika to z art. 293 § 1 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.). W sytuacji gdy służebność z mocy prawa wygasła, a w treści księgi wieczystej cały czas widnieje wpis o jej istnieniu, konieczne jest uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym (stan widniejący w księdze nie jest bowiem zgodny ze stanem rzeczywistym). Właściciel nieruchomości, który chce doprowadzić do usunięcia wspomnianej niezgodności, musi wnieść pozew.

Z kolejnego rozwiązania można skorzystać, gdy nie można uzyskać oświadczenia uprawnionego o zrzeczeniu się służebności ani też, gdy nie doszło do wygaśnięcia służebności z powodu jej niewykonywania. Czytelnik może starać się doprowadzić do zniesienia służebności. Może domagać się tego, jeśli służebność gruntowa utraciła dla nieruchomości władnącej wszelkie znaczenie. Natomiast za wynagrodzeniem właściciel nieruchomości obciążonej może żądać zniesienia służebności gruntowej, jeżeli wskutek zmiany stosunków służebność stała się dla niego szczególnie uciążliwa, a nie jest konieczna do prawidłowego korzystania z nieruchomości władnącej.