Gazeta Podatkowa nr 54 (991) z dnia 8.07.2013

Utrudnianie korzystania ze służebności drogowej

Kilka lat temu sąd zasądził na moją rzecz służebność gruntową - drogi koniecznej. Po śmierci sąsiada własność domu przeszła w ręce jego syna. Ten nie chce respektować postanowień sądu, twierdząc, że służebność dotyczyła zmarłego ojca, a nie jego. Czy ma rację? Co mogę zrobić, aby dalej normalnie korzystać z tej drogi, która służy jako dojazd do mojej posesji?

Czytelnik wspomina o tym, że sąd ustanowił tzw. służebność gruntową. Stanowisko sąsiada nie jest więc prawidłowe. Taka służebność obciąża nieruchomość i każdoczesny właściciel tej nieruchomości musi zastosować się do tego rodzaju ograniczenia. Jest ono ujawnione w dziale III księgi wieczystej nieruchomości. Tym samym orzeczenie sądu ustanawiające wspomnianą służebność za życia poprzedniego właściciela jest nadal aktualne.

Służebność gruntowa drogi koniecznej jest ograniczonym prawem rzeczowym i dla ochrony tego prawa stosuje się odpowiednio przepisy o ochronie prawa własności. Zakres uprawnień jest więc bardzo szeroki. Jedno z ważniejszych uprawnień polega na tym, że przeciwko osobie, która narusza służebność w inny sposób niż przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, uprawnionemu przysługuje roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń. Wnosząc sprawę do sądu celem skorzystania z tego uprawnienia pamiętać trzeba będzie po pierwsze o wykazaniu, że wnoszącemu pozew przysługuje prawo o określonej treści, po drugie, że dochodzi do określonych naruszeń tego prawa. Wykazanie praw Czytelnika do danej służebności nie powinno stanowić problemu - na dowód tego przedstawia się odpis orzeczenia sądu ustanawiającego daną służebność czy odpis z księgi wieczystej.

Istnieje również możliwość ochrony posiadania służebności. W tym przypadku nacisk kładzie się na faktyczne korzystanie z danego prawa, które w tej sytuacji zostało zakłócone. W przeciwieństwie do wcześniejszego środka ochrony, w tym przypadku ocenie nie podlega to, czy wnoszący pozew "ma prawo", czy też go nie ma, a jedynie czy faktycznie korzystał w przeszłości ze służebności, czy nie. Ten, kto faktycznie korzysta z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności, jest posiadaczem służebności. Stanowi o tym art. 352 § 1 Kodeksu cywilnego. Jeśli więc Czytelnik korzystał z nieruchomości sąsiada w taki sposób, jak zostało to określone w orzeczeniu sądu o ustanowieniu służebności, można uznać go za posiadacza służebności.