Gazeta Podatkowa nr 23 (1064) z dnia 20.03.2014

Zajęcie pasa działki przez przedsiębiorstwo użyteczności publicznej

Otrzymałam pismo od przedsiębiorstwa wodociągowego, w którym proponuje mi zajęcie części mojej nieruchomości do przeprowadzenia nitki wodociągu. Firma uzasadnia to koniecznością rozbudowy sieci, doprowadzenia wody do nowo budowanych obiektów. W piśmie jest mowa również o tym, że w razie braku zgody zostanie skierowana sprawa do sądu. Czy takie groźby są dopuszczalne?

Czytelniczka może nie być zadowolona z takiego obrotu sprawy, ale trzeba mieć świadomość, że w pewnych sytuacjach własność może zostać w pewien sposób ograniczona. Dotyczy to m.in. wykorzystania części gruntu do celów służących zaspokajaniu potrzeb publicznych (sieci wodociągowe, kanalizacyjne, gazowe, telefoniczne, dostęp do drogi publicznej itd.). W sprawie opisanej w pytaniu mamy do czynienia z tzw. służebnością przesyłu.

Przepisy stanowią, że nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia przesyłowe (np. wodociągowe), prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń. Stanowi o tym art. 305¹ § 1 Kodeksu cywilnego. W dalszej części ustawa stanowi, że jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń przesyłowych, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem. Do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych. Najprostszym sposobem jest więc zawarcie stosownej umowy. Taki jest zapewne cel pisma, które przedsiębiorstwo skierowało do Czytelniczki.

Czytelniczka powinna podjąć negocjacje, jeśli zaproponowane warunki nie są satysfakcjonujące. Może oczywiście również stać na stanowisku, że w obecnej sytuacji korzystanie z jej nieruchomości wcale nie jest konieczne dla realizacji inwestycji (bo przykładowo wodociąg można poprowadzić w inny sposób, przez inny grunt itd.). Niemniej nie powinna pozostawiać takiego pisma bez odpowiedzi.

Zamieszczona w dokumencie zapowiedź skierowania sprawy do sądu nie może być uznana za "grożenie", a jedynie wskazanie, że zdaniem przedsiębiorstwa wspomniana służebność jest niezbędnie konieczna i że sprawa musi zostać w taki sposób zakończona. Czytelniczka może oczywiście bronić swoich racji również gdyby sprawa trafiła na wokandę. Kluczowe dla zakończenia sprawy będzie zapewne uzgodnienie wysokości wynagrodzenia, ewentualnie zmodyfikowanie przebiegu służebności po gruncie Czytelniczki.