Przedawnienie roszczeń powiatu wobec Skarbu Państwa

Powiat w ramach zadań zleconych zarządzał nieruchomościami stanowiącymi własność Skarbu Państwa i ponosił związane z tym koszty. Otrzymywana od Skarbu Państwa na ten cel dotacja celowa i dochody z nieruchomości nie pokrywały wszystkich kosztów. Czy powiat może żądać od Skarbu Państwa wyrównania wstecz? Jeśli tak, to za jaki okres?

Powiat może domagać się od Skarbu Państwa zapłaty, gdy przekazana dotacja celowa nie pozwala na wykonanie zleconych zadań. Obowiązuje dziesięcioletni termin przedawnienia.

Jednostka samorządu terytorialnego, której zlecono zadanie z zakresu administracji rządowej, otrzymuje z budżetu dotacje celowe w wysokości zapewniającej realizację tych zadań. Dotacje te powinny być przekazywane w sposób umożliwiający pełne i terminowe wykonanie zleconych zadań. Stwierdził tak Sąd Najwyższy w wyroku z 10 lutego 2012 r. (sygn. akt II CSK 195/11). Jeśli dotacja celowa nie umożliwia pełnego wykonania zadań zleconych, należy uznać, że nie została ona przekazana zgodnie z wymogami ustalonymi w art. 49 ust. 5 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. z 2015 r. poz. 513 ze zm.). W takiej sytuacji jednostce samorządu terytorialnego przysługuje prawo dochodzenia należnego świadczenia wraz z odsetkami w postępowaniu sądowym. Podstawą prawną takiego żądania jest art. 49 ust. 6 powołanej ustawy. Przepis ten stwarza samodzielną podstawę dla wystąpienia z pozwem o zapłatę na rzecz jednostki, której zlecono wykonanie zadań z zakresu administracji rządowej, gdy przekazana dotacja celowa nie zapewnia pełnego i terminowego wykonania zleconych zadań. Powiat może więc skutecznie żądać różnicy pomiędzy kwotą, jaka rzeczywiście była potrzebna dla pełnego wykonania zleconych zadań, a wysokością przekazanej dotacji - uznał Sąd Najwyższy. Powiat powinien przy tym uwzględnić to, że 75% dochodów uzyskiwanych z tytułu zarządzania nieruchomościami powinno zostać przeinaczonych na koszty ich utrzymania, a 25% jest należne powiatowi jako jego dochód własny. Wynika to z art. 23 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2015 r. poz. 782). Potwierdził to Sąd Najwyższy w wyroku z 20 lutego 2015 r. (sygn. akt V CSK 295/14). Sąd Najwyższy stwierdził, że pobieranie przez powiat 25% od wpływów, bez względu na dochodowość nieruchomości, przemawia za przyjęciem, że jest to ryczałtowe wynagrodzenie za podejmowane czynności zarządzania nieruchomościami Skarbu Państwa.

Odrębną kwestią jest ustalenie terminu przedawnienia roszczeń powiatu wobec Skarbu Państwa. Zdaniem Sądu Najwyższego nie można uznać, by stosunki pomiędzy Skarbem Państwa i powiatem miały w tym zakresie charakter partnerstwa w obrocie gospodarczym, wymagającego ze względu na profesjonalny charakter wierzyciela i potrzeby obrotu gospodarczego krótkiego, trzyletniego terminu przedawnienia. Roszczenie, którego podstawę stanowi art. 49 ust. 3 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego nie jest roszczeniem związanym z prowadzeniem działalności gospodarczej i ulega przedawnieniu w terminie dziesięcioletnim (art. 118 K.c.).