Dwukrotne zawezwanie do ugody a przedawnienie roszczenia

Przerwanie biegu przedawnienia roszczenia przez złożenie dwóch kolejnych zawezwań do próby ugodowej jest możliwe. Może to dotyczyć także sytuacji, gdy już przy pierwszym zawezwaniu dłużnik oświadczy, iż nie zawrze ugody, zwłaszcza gdy od tego czasu wystąpiły nowe okoliczności faktyczne.

STAN FAKTYCZNY:

Powódka będąca spółką pozwała spółdzielnię o zapłatę roszczeń za okres od czerwca 2004 r. do maja 2007 r. Wskazała, iż dwukrotnie doszło do przerwania biegu przedawnienia przy pomocy zawezwania do próby ugodowej: z 2 sierpnia 2007 r. oraz 19 lipca 2010 r. Sąd I instancji zasądził na rzecz powódki należność główną w kwocie 60.000 zł. Uznał, że roszczenie to nie uległo przedawnieniu, gdyż dwukrotne zawezwanie do próby ugodowej przerwało jego bieg.

Pozwana złożyła apelację do sądu II instancji, który uznał jej zasadność i oddalił powództwo w całości. Uznał bowiem, iż roszczenie za okres od czerwca 2004 r. do maja 2007 r. uległo przedawnieniu, a pozwana zgłosiła w toku procesu zarzut przedawnienia. Zdaniem sądu II instancji drugie zawezwanie do próby ugodowej nie doprowadziło do przerwania biegu przedawnienia. Jego faktycznym celem nie było bowiem zawarcie ugody, a zatem nie doszło do przerwania biegu przedawnienia na podstawie art. 123 § 1 pkt 1 Kodeksu cywilnego. Sąd uzasadniał, iż już przy pierwszym zawezwaniu do próby ugodowej pozwana oświadczyła, że nie zawrze ugody, zatem kolejne wezwanie nakierowane było jedynie na przerwanie biegu przedawnienia. Powódka wystąpiła ze skargą kasacyjną od wyroku sądu II instancji, domagając się jego uchylenia.

SĄD ORZEKŁ:

SN uznał, że kasacja powódki jest zasadna. Sąd II instancji przedwcześnie uznał, że kolejne zawezwanie do próby ugodowej faktycznie nie zmierza do zawarcia ugody. Pominął okoliczności, które wystąpiły po pierwszym zawezwaniu, a które mogły być istotne z punktu widzenia ewentualnej ugody. Kolejne zawezwanie do próby ugodowej może bowiem doprowadzić do przerwania biegu przedawnienia na podstawie art. 123 § 1 pkt 1 Kodeksu cywilnego, jednak tylko, gdy w okolicznościach stanu faktycznego zaistnieje podstawa do oceny, że czynność tę przedsięwzięto bezpośrednio w celu wskazanym w powołanym przepisie. Zatem analizując skutki zawezwania do próby ugodowej w sferze przedawnienia sąd orzekający ma obowiązek zbadać, jaki był cel złożenia wniosku. Jeżeli powód składał go jedynie pozornie zmierzając do ugody, w rzeczywistości zmierzając do przerwania przedawnienia, nie wywoła on zamierzonych skutków. Jeżeli natomiast np. wskutek zmiany okoliczności sprawy powód widział szanse na zawarcie ugody i powołał się na te nowe okoliczności, dojdzie do przerwania biegu przedawnienia. Nie można bowiem dokonywać ocen sprawy bez szczegółowej analizy. Zawezwanie do próby ugodowej jest czynnością przerywającą bieg przedawnienia, jeżeli stanowczo nie ustalono, że przedsięwzięto ją bezpośrednio w innym celu niż wskazany w art. 123 § 1 pkt 1 K.c.

(wyrok SN z dnia 28 stycznia 2016 r., sygn. akt III CSK 50/15)