Gazeta Podatkowa nr 60 (892) z dnia 26.07.2012

Przedawnienie roszczenia o wynagrodzenie za prowadzenie ksiąg rachunkowych

Mam firmę zajmującą się księgowością. Jeden z przedsiębiorców, z którym dwa lata temu rozwiązałam umowę, do dziś nie zapłacił za wystawione mu faktury za usługi księgowe. Czy po dwóch latach dług już się przedawnił?

Tak, chyba że w międzyczasie doszło do przerwania biegu terminu przedawnienia.

Umowa o prowadzenie ksiąg rachunkowych zaliczana jest do umów o świadczenie usług. Tymczasem do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu zawarte w art. 734-751 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 1964 r. nr 16, poz. 93 ze zm.). Wynika to z art. 750 K.c. Ponieważ żadne odrębne przepisy nie regulują umowy o świadczenie usług księgowych, należy więc stosować przepisy K.c. o zleceniu, w tym te, które dotyczą przedawnienia.

Kwestia przedawnienia przy zleceniu uregulowana jest w art. 751 K.c. Wynika z niego, że roszczenia o wynagrodzenie za spełnione czynności i o zwrot poniesionych wydatków przysługujące osobom, które stale lub w zakresie działalności przedsiębiorstwa trudnią się czynnościami danego rodzaju przedawniają się z upływem dwóch lat. Jest to przepis szczególny w stosunku do art. 118 K.c., który przewiduje trzyletni termin przedawnienia dla roszczeń okresowych i roszczeń związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Aby zastosowanie miał dwuletni termin przedawnienia dla roszczeń z umowy o prowadzenie księgowości, musi być spełniony wymóg polegający na "trudnieniu się czynnościami danego rodzaju (tu: polegającymi na prowadzeniu księgowości) stale lub w zakresie działalności przedsiębiorstwa". W ocenie Sądu Najwyższego (wyrok z dnia 19 listopada 2004 r., sygn. akt V CK 237/04) stałe trudnienie się przez określoną osobę czynnościami danego rodzaju, o którym mowa w art. 751 pkt 1 K.c., dotyczy czynności o charakterze powtarzalnym, których wykonywanie stanowi stałe zajęcie tej osoby, chociażby tylko na przestrzeni ściśle określonego czasu, i przynosi stały (niekoniecznie wyłączny) dochód.

Termin przedawnienia należy liczyć od dnia wymagalności roszczenia, czyli dnia, w którym zapłata powinna była nastąpić (art. 120 § 1 K.c.). Jeśli w okresie biegu terminu przedawnienia dłużnik uznał roszczenie (np. prosząc o przedłużenie terminu zapłaty), to tym samym przerwał bieg terminu przedawnienia, co skutkuje naliczaniem go od początku (art. 123 i 124 K.c.).