Przedawnienie roszczeń o zapłatę za usługi rachunkowe

Klient od prawie dwóch lat zalega z zapłatą za wystawione mu faktury za wykonane dla niego usługi prowadzenia ksiąg rachunkowych. Wypowiedzieliśmy mu umowę, ale zaległości nie zostały uregulowane. Zamierzamy oddać sprawę do sądu. Powstała wątpliwość dotycząca obowiązującego terminu przedawnienia roszczenia: czy są to dwa lata, czy trzy? Jakie przepisy należy zastosować?

Roszczenie o zapłatę za usługi z zakresu prowadzenia ksiąg rachunkowych przedawnia się z upływem dwóch lat. Należy więc pospieszyć się ze złożeniem pozwu o zapłatę lub podjąć inne działania, które doprowadzą do przerwania biegu terminu przedawnienia.

Dwuletni termin przedawnienia wynika z art. 751 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.). Przepis ten reguluje przedawnienie przy zleceniu i ma odpowiednie zastosowanie do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane odrębnymi przepisami. Umowa o prowadzenie ksiąg rachunkowych jest niewątpliwie umową o świadczenie usług. Ponieważ żadne odrębne przepisy nie regulują praw i obowiązków stron wynikających z takiej umowy, należy więc stosować przepisy K.c. o zleceniu, w tym dotyczące przedawnienia.

Z art. 751 K.c. dotyczącego przedawnienia przy zleceniu wynika, że roszczenia o wynagrodzenie za spełnione czynności i o zwrot poniesionych wydatków przysługujące osobom, które stale lub w zakresie działalności przedsiębiorstwa trudnią się czynnościami danego rodzaju, przedawniają się z upływem dwóch lat. Zdaniem Sądu Najwyższego (wyrok z dnia 19 listopada 2004 r., sygn. akt V CK 237/04) stałe trudnienie się przez określoną osobę czynnościami danego rodzaju, o którym mowa w art. 751 pkt 1 K.c., dotyczy czynności o charakterze powtarzalnym, których wykonywanie stanowi stałe zajęcie tej osoby, chociażby tylko na przestrzeni ściśle określonego czasu, i przynosi stały (niekoniecznie wyłączny) dochód.

Termin przedawnienia należy liczyć od dnia wymagalności roszczenia, czyli dnia, w którym zapłata powinna była nastąpić (art. 120 § 1 K.c.). Jeśli dłużnik zalega z zapłatą kilku faktur z różnymi terminami płatności, to termin przedawnienia dla każdej z nich należy ustalić oddzielnie.

Błędem jest stosowanie do przedawnienia roszczeń z umów o prowadzenie ksiąg rachunkowych trzyletniego terminu przedawnienia. Wprawdzie art. 118 K.c. przewiduje trzyletni termin przedawnienia dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, a biuro rachunkowe niewątpliwie taką działalność prowadzi. Jednak przepis ten ma zastosowanie tylko wtedy, gdy żaden inny przepis nie wprowadza innego terminu. Ponieważ art. 751 § 1 K.c. przewiduje dwuletni termin przedawnienia dla umów o świadczenie usług nieuregulowanych innymi przepisami, więc ma on pierwszeństwo jako przepis szczególny.

Złożenie w sądzie pozwu o zapłatę przerywa bieg terminu przedawnienia. Czytelnik może też doprowadzić do przerwania przedawnienia składając w sądzie właściwym ze względu na miejsce zamieszkania (siedzibę) dłużnika wniosek o zawezwanie dłużnika do próby ugodowej. Opłata od takiego wniosku to 40 zł.