Po rozwiązaniu spółki cywilnej rozliczenie zysku tylko w ramach podziału majątku

Jestem wspólnikiem spółki cywilnej. Drugi ze wspólników złożył wypowiedzenie umowy spółki. W związku z tym, że spółka liczyła tylko dwóch wspólników, uległa ona rozwiązaniu. Mamy problem z dokonaniem rozliczeń. Czy mogę przed sądem dochodzić udziału w zysku, jaki przypada na mnie? Jeżeli nie, jak mam dochodzić wypłaty zysku?

Wspólnik rozwiązanej spółki cywilnej może domagać się wypłaty udziału w zysku jedynie w ramach podziału majątku wspólnego wspólników. W czasie trwania spółki objęty jest on współwłasnością łączną (art. 863 Kodeksu cywilnego, Dz. U. z 2016 r. poz. 380 ze zm.). Jednakże od chwili rozwiązania spółki do wspólnego majątku wspólników stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych (art. 875 § 1 K.c.). Dzięki temu możliwe jest przeprowadzenie podziału wspólnego majątku. Uwzględnić należy jednak regulacje wynikające z art. 875 § 2 i § 3 K.c. Zgodnie z nimi podział majątku może nastąpić dopiero po zapłaceniu długów spółki. Z pozostałego majątku zwraca się wspólnikom ich wkłady zgodnie z art. 871 K.c., a pozostałą nadwyżkę rozdziela się stosownie do udziału wspólników w zyskach spółki. Zasady podziału wspólnego majątku wspólnicy mogą zmienić umownie, w umowie spółki bądź odrębnym porozumieniu.

Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 1 lutego 2016 r., sygn. akt I ACa 1449/15 zwrócił uwagę, że dopóki istniała spółka cywilna jej wspólnik mógł wystąpić z żądaniem wypłaty udziału w zysku spółki. Sąd podkreślił, że zezwolenie na to, aby po rozwiązaniu spółki byli wspólnicy mogli przeciwko sobie występować o wypłatę udziału w zysku oznaczałoby obejście przepisu art. 875 K.c. Zatem z chwilą rozwiązania spółki cywilnej rozliczenie wspólników obejmuje także podział i wypłatę ewentualnych zysków za poprzednie okresy jej działalności.

Kodeks cywilny nie reguluje postępowania likwidacyjnego spółki cywilnej. Odsyła jedynie do odpowiedniego zastosowania przepisów o współwłasności w częściach ułamkowych (art. 210-220 K.c.), w tym także do przepisów o zniesieniu współwłasności. Zniesienie współwłasności może nastąpić w drodze umowy albo w drodze postępowania przed sądem (patrz ramka). Co do umowy należy pamiętać, że jeśli w skład majątku wspólnego nie wchodzą przedmioty, których zbycie wymaga dochowania formy szczególnej (np. formy aktu notarialnego dla przeniesienia własności nieruchomości), umowa o podział majątku może być zawarta w zwykłej formie pisemnej. W przeciwnym razie wspólnicy w umowie sporządzonej w zwykłej formie mogą dokonać podziału jedynie tych składników (praw), których przeniesienie nie wymaga szczególnej formy. Natomiast u notariusza mogą zawrzeć umowę dotyczącą zniesienia współwłasności nieruchomości.

Każdy ze wspólników rozwiązanej spółki cywilnej ma prawo domagać się sądowego podziału majątku wspólnego po rozwiązaniu spółki cywilnej.

Wniosek do sądu zawierający zgodny projekt zniesienia współwłasności ustalony przez wszystkich byłych wspólników podlega opłacie sądowej w kwocie 300 zł. Jeśli między wspólnikami ma toczyć się spór o podział, opłata od wniosku wyniesie 1.000 zł (art. 41 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Dz. U. z 2016 r. poz. 623).

Zniesienie współwłasności zarówno na mocy umowy, jak i orzeczenia sądu, w części dotyczącej spłat lub dopłat podlega PCC.

Zniesienie współwłasności może nastąpić przez: