Gazeta Podatkowa nr 28 (1485) z dnia 5.04.2018

Zniesienie współwłasności krzywdzące wierzyciela

Mój dłużnik, od którego staram się dojść spłaty należności, postanowił uszczuplić swój majątek - nie mam wątpliwości, że zrobił to po to, aby egzekucja długu nie była skuteczna. Był współwłaścicielem nieruchomości, jednak zawarł niedawno umowę zniesienia współwłasności bez jakichkolwiek spłat czy dopłat. W wyniku tego wyłącznym właścicielem stał się jego syn. Czy coś w tej sytuacji będę mógł zrobić?

Czytelnik, pod pewnymi warunkami, będzie mógł skorzystać z ochrony na podstawie przepisów o tzw. skardze pauliańskiej. Gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego. Możliwe jest to wtedy, gdy dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. Czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności. W doktrynie przyjmuje się powszechnie, że niewypłacalność dłużnika oznacza stan jego majątku, w którym egzekucja prowadzona zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego nie może przynieść zaspokojenia wierzytelności pieniężnej przysługującej przeciwko temu dłużnikowi.

Jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Co więcej, gdy osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Czynność prawna dotycząca zniesienia współwłasności może w niektórych sytuacjach skutkować pokrzywdzeniem wierzycieli

Uznanie czynności prawnej dłużnika za bezskuteczną następuje w drodze powództwa lub zarzutu przeciwko osobie trzeciej, która wskutek tej czynności uzyskała korzyść majątkową. Można to zrobić w terminie pięciu lat od daty dokonania czynności. Jeśli zniesienie współwłasności nastąpiło na podstawie orzeczenia sądu, termin należy liczyć od uprawomocnienia się wyroku.