Własność pojazdu i koszty jego utrzymania we wspólności majątkowej

Żona kupiła samochód. Jak stwierdziła, przeznaczyła na to swoje prywatne środki, które miała na koncie jeszcze sprzed ślubu. W naszym małżeństwie obowiązuje wspólność majątkowa. Jak w takiej sytuacji przedstawia się kwestia własności pojazdu? Co z kosztami jego utrzymania, które będą ponoszone z naszych wynagrodzeń?

W pytaniu poruszone są dwa aspekty sprawy majątkowej między małżonkami - z jednej strony, co należy do majątku wspólnego, a co do majątku osobistego, z drugiej, jakie skutki wiążą się z ponoszeniem kosztów ze wspólnych pieniędzy na własność tylko jednego z małżonków.

W ustroju wspólności ustawowej (a więc gdy małżonkowie nie podpisali intercyzy) regułą jest, że to co małżonkowie nabywają (kupują) razem bądź każdy z osobna, staje się ich majątkiem wspólnym. Istnieje jednak kilka wyjątków, tj. sytuacji, gdy nabyta rzecz trafia wyłącznie do majątku osobistego małżonka, który ją otrzymał bądź kupił. Takim majątkiem osobistym małżonek zarządza samodzielnie i przedmioty (prawa) w nim zgromadzone są tylko jego własnością (w przeciwieństwie do rzeczy i praw, które znajdują się w majątku wspólnym). Dotyczy to m.in. przedmiotów majątkowych nabytych przed powstaniem wspólności ustawowej (z reguły przed ślubem) oraz przedmiotów nabytych w drodze dziedziczenia, zapisu lub darowizny - zasilają one wyłącznie majątek osobisty małżonka. W związku z tym pieniądze, które posiada żona Czytelnika, zaoszczędzone jeszcze przed ślubem, stanowią tylko jej majątek (majątek osobisty). Pojawia się pytanie: do którego majątku należeć będzie samochód kupiony przez żonę za te środki - do majątku wspólnego (w myśl ogólnej reguły), czy do jej majątku osobistego? Majątkiem osobistym każdego małżonka są również te przedmioty (prawa), które zostały nabyte w zamian za inne przedmioty (prawa) należące do tego majątku. Zasada ta nosi miano surogacji.

Dlatego też, jeśli żona Czytelnika kupi za wspomniane środki samochód, stanie się on również wyłącznie jej własnością (składnikiem jej majątku osobistego). Wynika to z art. 33 pkt 10 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Kolejną kwestią jest ewentualne rozliczenie małżonków z tego tytułu, że na utrzymanie pojazdu będą ponoszone środki wspólne. Uzyskane wynagrodzenie za pracę czy dochód z innej działalności zawsze zasilają majątek wspólny małżonków. Wspomniane czynności stanowić będą wydatki z majątku wspólnego na majątek osobisty, wpływają dodatnio na jeden majątek, kosztem drugiego. Każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Nie można jednak żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności.

Jeśli zatem samochód będzie służył rodzinie, zasadniczo wspomniane wydatki nie będą podlegały zwrotowi, jako że zostały wykorzystane i "zużyte" dla wspólnych celów.