Termin na zniesienie współwłasności

Wraz z dwójką rodzeństwa odziedziczyliśmy po rodzicach dom w naszym rodzinnym mieście. Przyjęliśmy spadek przed sądem, ale na razie nie chcemy podejmować decyzji co do jego dalszych losów i tego, kto z nas ma go przejąć. Czy jest jakiś termin na przeprowadzenie tych czynności? W jaki sposób najłatwiej rozwiązać problem wspólnego spadku?

W zależności od zamiarów Czytelników mogą oni zbyć udziały w odziedziczonej nieruchomości lub dokonać podziału przedmiotów majątkowych otrzymanych w spadku. Obowiązujące przepisy prawne nie przewidują jednak negatywnych konsekwencji zwłoki w takim działaniu.

Zatem, w sytuacji gdy Czytelnicy dopełnili formalności związanych ze stwierdzeniem nabycia spadku, sąd potwierdził nabycie przez nich udziałów w nieruchomości budynkowej i obecnie są jej współwłaścicielami, a ich udział we współwłasności wyrażony jest ułamkiem.

Stan współwłasności może trwać latami, dokonanie decyzji o podziale współwłasności lub zbyciu udziałów jest bowiem uprawnieniem, a nie obowiązkiem współwłaścicieli. Przy czym, w czasie trwania współwłasności każdy ze współwłaścicieli jest obowiązany do współdziałania w zarządzie rzeczą wspólną. Dodatkowo każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli. Unormowania dotyczące współwłasności, stosunków pomiędzy współwłaścicielami oraz ich wzajemnych praw i obowiązków wynikają z art. 195 i następne Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.). Jak wynika z art. 220 K.c., roszczenie o zniesienie współwłasności nie ulega przedawnieniu, Czytelnicy nie muszą więc spieszyć się z podjęciem decyzji.

W przypadku gdy Czytelnicy podejmą już decyzję co do dalszych losów współwłasności, najprostszym sposobem jest dobrowolne ustalenie zasad jej podziału i zawarcie stosownej umowy przed notariuszem (np. zbycia lub darowizny udziału nieruchomości, czy dokonanie fizycznego podziału rzeczy). Rozwiązanie polegające na umownym podziale współwłasności wymaga co prawda zgody wszystkich współwłaścicieli, umożliwia jednak ustalenie korzystnych dla wszystkich zasad podziału i zapobiega ewentualnym konfliktom na tym tle. W praktyce często funkcjonuje rozwiązanie, iż jeden ze współwłaścicieli nabywa całość udziałów w nieruchomości, a pozostali otrzymują w zamian zapłatę (umowa zbycia udziałów). Istnieje także możliwość sądowego zniesienia współwłasności, postępowanie to zazwyczaj rodzi jednak wiele konfliktów co do zasad podziału i należy raczej traktować je jako ostateczność w sytuacji, gdy strony nie mogą dojść do porozumienia.

Trzeba także pamiętać o podatkowych skutkach zniesienia współwłasności. Zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat podlega opodatkowaniu PCC na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2010 r. nr 101, poz. 649 ze zm.). Przy czym obowiązek podatkowy ciąży na osobie, która nabywa przedmioty majątkowe ponad udział we współwłasności.